CAPEX là gì? Ứng dụng phân tích CAPEX trong giao dịch
Các hạng mục bài viết: Giao dịch CFD
Thẻ gắn: capex là gì
Thời gian đăng bài: 2025-5-18
CAPEX là một chỉ số quan trọng trong kinh tế dù cho nó không quá phổ biến như nhiều chỉ số tài chính khác. Tuy nhiên bài viết hôm nay sẽ làm bạn thay đổi suy nghĩ đó. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xem CAPEX là gì, cách tính chỉ số này cũng như ý nghĩa của mỗi giá trị chỉ số này và cách ứng dụng CAPEX trong đầu tư tài chính trong các phần sau đây.
CAPEX là gì?
CAPEX (viết tắt của cụm “Capital Expenditure”) hay chi phí vốn là khoản thanh toán có thể bằng tiền mặt hoặc các khoản tín dụng được cấp để mua, nâng cấp tài sản cố định hoặc các tài sản dài hạn sử dụng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Các tài sản được đề cập ở đây có thể bao gồm:
- Tòa nhà, cơ sở vật chất
- Thiết bị, xe cộ, máy móc
- Hạ tầng công nghệ
- Chi phí cho nghiên cứu phát triển
- Quyền sở hữu trí tuệ
- Mua bán, sáp nhập doanh nghiệp khác (M&A)
Phần chi phí này thường được các doanh nghiệp sử dụng nhằm mở rộng phạm vi hoạt động hay tăng thêm lợi ích kinh tế trong tương lai. Nó sẽ không được ghi nhận trực tiếp vào báo cáo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mà được ghi nhận vào vốn hóa trên bảng cân đối kế toán như một khoản đầu tư. Bởi vậy nên các nhà phân tích và nhà đầu tư rất chú ý tới CAPEX dù không xuất hiện trên báo cáo hoạt động kinh doanh nhưng có tác động đáng kể tới dòng tiền của doanh nghiệp.
Công thức tính chỉ số CAPEX
Công thức tính chỉ số chi tiêu vốn bao gồm việc xác định phí liên quan đến việc mua mới hay duy trì nâng cấp tài sản cố định. Cụ thể:
CAPEX = (Tài sản, nhà máy và thiết bị ròng cuối kỳ) - (Tài sản, nhà máy và thiết bị ròng đầu kỳ) + Chi phí khấu hao
Trong đó:
- TSCĐ hữu hình cuối kỳ: Giá trị TSCĐ của doanh nghiệp vào cuối kỳ báo cáo, bạn có thể tìm thấy nó trong bảng cân đối kế toán.
- TSCĐ hữu hình đầu kỳ: Giá trị TSCĐ của doanh nghiệp vào đầu kỳ báo cáo, bạn cũng có thể tìm thấy dữ liệu này trong bảng cân đối kế toán.
- Chi phí khấu hao: Phần tiền khấu hao trong kỳ báo cáo, có thể tìm thấy trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hoặc Báo cáo hoạt động kinh doanh.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý tính toán trong kỳ báo cáo thống nhất, ví dụ như kỳ báo cáo quý thì các dữ liệu phải lấy trong quý hay kỳ báo cáo theo năm thì cần lấy dữ liệu từ báo cáo tài chính năm.
Ý nghĩa của CAPEX trong đầu tư
Chỉ số CAPEX có thể cho các nhà phân tích và các nhà đầu tư thấy được số vốn mà một doanh nghiệp đầu tư vào tài sản cố định. Bên cạnh đó, lợi thế cạnh tranh trong dài hạn của doanh nghiệp cũng có thể đánh giá thông qua chỉ số này khi các doanh nghiệp chỉ sử dụng phần nhỏ cho hoạt động đầu tư vào TSCĐ.
Chỉ số này có thể chia thành hai phần bao gồm duy trì và tăng trưởng. Trong đó chỉ số CAPEX duy trì là phần chi phí cần thiết để một doanh nghiệp có thể hoạt động một cách trơn tru và phần CAPEX tăng trưởng sẽ được sử dụng nhằm thu hút khách hàng, gia tăng năng lực sản xuất cũng như tạo điều kiện tăng trưởng cho doanh nghiệp.
Phân biệt CAPEX và OPEX
Ngoài CAPEX còn một chỉ số cũng phổ biến nhưng thường bị nhầm lẫn với CAPEX đó là OPEX (Chi phí hoạt động). Thực tế, CAPEX được định nghĩa hướng đến các khoản đầu tư dài hạn, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp theo thời gian trong khi chi phí hoạt động OPEX bao gồm các chi phí ngắn hạn để doanh nghiệp có thể hoạt động như tiền lương, phí bảo trị, tiện ích,… Việc hiểu và phân biệt hai chỉ số này có thể giúp doanh nghiệp có thể phân bổ nguồn lực, ngân sách, chiến lược sao cho cân bằng được chi phí vốn và hoạt động một cách hiệu quả.
Ứng dụng phân tích CAPEX trong giao dịch
Vậy trong giao dịch thì chỉ số CAPEX bao nhiêu được đánh giá là tốt. Điều này sẽ còn phụ thuộc nhiều yếu tố như:
- Giai đoạn phát triển: Ở mỗi giai đoạn, doanh nghiệp sẽ có những ưu tiên mục tiêu riêng. Ví dụ như khi mới hoạt động, doanh nghiệp sẽ cần dòng tiền lớn để có thể mua sắm thiết bị, thuê nhà xưởng,… Tuy nhiên trong giai đoạn hoạt động ổn định thì chi phí vốn sẽ chủ yếu tập trung vào chi phí sửa chữa hoặc nâng cấp các loại tài sản cố định.
- Tài chính: Không chỉ xem xét ở giai đoạn phát triển mà còn cần căn cứ vào năng lực cũng như tình hình của doanh nghiệp để xem xét tính khả thi của dự án.
- Biên lợi nhuận gộp: Như đã đề cập trong phần đầu tiên, các doanh nghiệp sẽ cần tái đầu tư nhằm mở rộng quy mô và nâng cao năng lực sản xuất để có thể cải thiện được biên lợi nhuận gộp.
Lúc này, khi tính toán được chỉ số CAPEX, chúng ta sẽ có hai trường hợp đó là khi CAPEX <50% có thể đánh giá doanh nghiệp đó lợi thế cạnh tranh so với những doanh nghiệp khác. Đặc biệt khi chỉ số CAPEX dưới 25% tức là mức độ cạnh tranh của nó ở mức lớn. Chi phí vốn có thể là nguồn bên trong doanh nghiệp hoặc cũng có thể là nguồn tài trợ thông qua nhiều hình thức như vay vốn, phát hành trái phiếu, cổ phiếu,… Thông qua chỉ số này, nhà đầu tư có thể có được cái nhìn tổng quan về dòng tiền dành cho TSCĐ của một doanh nghiệp và từ đó có thể phân tích các chỉ số khác cũng như tình hình doanh nghiệp hiệu quả hơn.